Thuốc BVTV trong sản xuất nông nghiệp tạo ra nhiều lợi ích, trong đó, nổi bật là phòng, trừ sâu bệnh gây hại, giúp tăng năng suất, sản lượng, bảo quản nông sản. Nếu sử dụng thuốc BVTV đúng mục đích và đúng kỹ thuật sẽ mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc BVTV cũng có thể gây ra nhiều hậu quả, như dư lượng thuốc BVTV còn tồn dư trên nông sản, làm giảm chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản trên thị trường, làm ngộ độc cấp tính người tiêu dùng; làm tăng nguy cơ về an toàn thực phẩm; diệt cả côn trùng và vi sinh vật có ích (thiên địch), là điều kiện để dịch bệnh phát triển, làm tăng chi phí sản xuất, tăng giá thành sản phẩm…

Để sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, nhà nông cần phải thực hiện nguyên tắc 4 đúng bao gồm: đúng thuốc, đúng lúc, đúng liều lượng và nồng độ, đúng cách; tuân thủ thời gian cách ly và thu gom bao bì thuốc BVTV sau sử dụng về đúng nơi quy định; bảo đảm hiệu quả, an toàn cho người, an toàn thực phẩm, hạn chế đến mức thấp nhất về ô nhiễm môi trường, bảo vệ hệ sinh thái.

Nguyên tắc đúng thuốc: Đây là điều kiện tiên quyết trong việc đảm bảo hiệu quả khi phun. Khi sử dụng thuốc BVTV, cần phải biết rõ loài sâu bệnh cần phòng trừ, tham vấn ý kiến cán bộ chuyên môn BVTV hoặc cán bộ nông nghiệp địa phương. Ưu tiên lựa chọn sử dụng các loại thuốc có tác động chọn lọc, có hiệu lực cao, thời gian cách ly ngắn và ít độc đối với sinh vật có ích, động vật máu nóng. Cần chọn mua những loại thuốc an toàn với cây trồng, ít gây hại với người tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt chú ý khi mua và sử dụng thuốc diệt cỏ.

Nguyên tắc sử dụng thuốc đúng nồng độ, liều lượng: Cần sử dụng đúng nồng độ, liều lượng bao gồm lượng thuốc và lượng nước pha trộn để phun trên một đơn vị diện tích cây trồng theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc khuyến cáo của cán bộ kỹ thuật. Việc tùy tiện tăng nồng độ thuốc lên cao sẽ gây nguy hiểm cho người sử dụng, cây trồng, vật nuôi, môi trường và làm tăng chi phí; còn nếu phun ở nồng độ quá thấp sẽ làm cho sâu bệnh nhờn thuốc, kháng thuốc, tạo nguy cơ bùng phát dịch.

Nguyên tắc sử dụng thuốc đúng lúc: Thông thường, mỗi loại sâu bệnh đều chỉ phát triển ở một giai đoạn cụ thể trên cây trồng, và phụ thuộc vào cả yếu tố thời tiết. Công tác thăm đồng rất quan trọng. Vì nó giúp kịp thời phát hiện sớm các loại sâu bệnh. Cần phun thuốc vào thời điểm sâu bệnh dễ bị tiêu diệt, phun ở giai đoạn tuổi nhỏ đối với sâu và ở giai đoạn đầu đối với bệnh. Phun vào lúc trời râm mát, không có gió to để thuốc tiếp xúc bám dính tốt hơn trên bề mặt lá. Hạn chế phun lúc cây đang ra hoa. Việc phun thuốc khi trời nắng nóng sẽ làm giảm hiệu lực của thuốc, còn phun khi trời sắp mưa có thể làm rửa trôi thuốc. Không phun thuốc vào thời điểm sắp thu hoạch (thời gian cách ly tùy thuộc từng loại thuốc, thường có khuyến cáo là thời gian trước thu hoạch). Phun khi mật độ sâu, tỷ lệ bệnh đạt đến ngưỡng gây hại kinh tế.

Nguyên tắc sử dụng thuốc đúng cách: Đa số các loại thuốc BVTV được khuyến cáo phun lên cây trồng, bên cạnh đó cũng có một số loại thuốc dùng để rắc hoặc rải xuống đất để trừ dịch hại, người sử dụng cần đọc kỹ các thông tin hướng dẫn sử dụng được ghi trên bao bì để sử dụng cho đúng. Việc trang bị các loại bảo hộ lao động: Kính, khẩu trang, găng tay, áo mũ bảo hộ sẽ làm hạn chế việc thuốc tiếp xúc hoặc xâm nhập vào trong cơ thể người phun thuốc.Thuốc phải được cất giữ nơi cao có khóa cẩn thận xa tầm với của trẻ em.

Bên cạnh đó, người sử dụng cũng thường xuyên phối trộn nhiều loại thuốc BVTV với nhau để giảm công phun, tuy nhiên không phải lúc nào cũng có thể sử dụng biện pháp này được bởi vì mỗi loại thuốc BVTV đều có những đặc tính về lý tính, hóa tính khác nhau. Hỗn hợp thuốc chưa đúng kỹ thuật sẽ làm giảm tác dụng của hỗn hợp, cũng như tính năng tác dụng của từng loại thuốc. Vì vậy khi phối trộn các loại thuốc nên tham vấn ý kiến của các nhà chuyên môn.

Như vậy việc áp dụng không đúng và hoặc không đủ nguyên tắc 4 đúng trong sử dụng thuốc BVTV sẽ để lại những hậu quả như: hiệu quả phòng trừ dịch hại thấp, ảnh hưởng ngộ độc cho cây trồng, lãng phí tiền của của người sử dụng gây ô nhiễm môi trường và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng. Để đảm bảo hiệu quả phòng trừ dịch hại, an toàn cho cây và sức khỏe của mình, bà con nông dân cần đọc kỹ nhãn thuốc và tuân thủ theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Thường xuyên tham dự các lớp tập huấn về sử dụng an toàn hiệu quả thuốc BVTV của các cơ quan chuyên ngành về trồng trọt.

Khi chưa biết rõ về tính năng, công dụng và cách sử dụng của một loại thuốc nào đó, nên liên hệ trực tiếp với nhà sản xuất để được tư vấn, tuyệt đối không dùng thuốc BVTV tùy tiện theo thói quen và suy đoán./.